Cổ vương quốc

Thebes đã có người cư trú từ khoảng năm 3200 TCN [10]. Nó là thủ phủ của Waset, nome thứ tư của Thượng Ai Cập. Vào thời điểm đó, nó mới chỉ là một trạm giao thương nhỏ trong khi Memphis giữ vai trò như là nơi cư ngụ hoàng gia của các pharaon thời Cổ vương quốc. Mặc dù không có công trình kiến trúc nào còn tồn tại ở Thebes có tuổi đời lâu hơn các khu vực của phức hợp đền Karnak, mà có thể có niên đại từ thời kỳ Trung vương quốc, phần dưới của một bức tượng Pharaon Nyuserre thuộc vương triều thứ 5 đã được tìm thấy ở Karnak. Một bức tượng khác được vị vua của vương triều thứ 12 Senusret hiến dâng có thể đã bị chiếm đoạt và tái sử dụng, bởi vì bức tượng này có khắc một đồ hình của Nyuserre trên thắt lưng của nó. Bởi vì bảy vị vua của các vương triều từ thứ 4 đến thứ 6 xuất hiện trên bản danh sách vua Karnak, cho nên có lẽ đã có ít nhất một ngôi đền nằm trong khu vực Thebes mà có niên đại thuộc về thời kỳ Cổ vương quốc.[11]

Thời kỳ Chuyển Tiếp đầu tiên

Vào năm 2160 TCN, một dòng dõi những vị pharaoh mới (vương triều thứ 9 và thứ 10) đã thống nhất Hạ Ai Cập và các vùng đất phía bắc của Thượng Ai Cập từ kinh đô của họ ở Herakleopolis Magna. Một dòng dõi đối địch (vương triều thứ mười một) có căn cứ tại Thebes đã cai trị phần còn lại của Thượng Ai Cập. Các vị vua Thebes là hậu duệ của vị hoàng thân Thebes, Intef Già. Người cháu nội của ông, Intef I là người đầu tiên của gia tộc này tuyên bố sử dụng một phần tước hiệu của pharaon, mặc dù quyền lực của ông ta không mở rộng xa hơn khu vực Thebes nói chung.

Thời kỳ Trung Vương quốc

Cuối cùng thì tới năm 2050 TCN, người con trai của Intef III là Mentuhotep II (nghĩa là "Montu được hài lòng"), đã chiến thắng được phe Herakleopolis và tái thống nhất lại Ai Cập một lần nữa dưới sự cai trị của một vị vua, và do đó đã bắt đầu thời kỳ được biết đến ngày nay với tên gọi Trung vương quốc. Mentuhotep II trị vì trong 51 năm và đã xây dựng ngôi đền tang lễ đầu tiên ở Deir el-Bahri, và nó thường được coi như là nguồn cảm hứng cho ngôi đền lớn hơn được xây dựng ngay bên cạnh sau này bởi Hatshepsut dưới thời vương triều thứ 18. Sau những sự kiện này, vương triều thứ 11 đã nhanh chóng sụp đổ, chỉ trong vòng chưa đến 20 năm từ thời điểm Mentuhotep II qua đời cho đến khi Mentuhotep IV băng hà một cách bí ẩn.

Dưới thời vương triều thứ 12, Amenemhat I đã di chuyển trung tâm quyền lực về phía Bắc tới Itjtawy. Thebes tiếp tục lớn mạnh như là một trung tâm tôn giáo bởi vì vị thần địa phương Amun đã ngày càng trở nên nổi tiếng trên khắp Ai Cập. Những tàn tích lâu đời nhất của một đền thờ dành riêng cho thần Amun có niên đại thuộc về triều đại vua Senusret I.[11] Vào thời kỳ Trung vương quốc, Thebes đã là một thành phố có quy mô lớn. Thành phố này có chiều dài ít nhất là 1 km và nằm trên một khu vực có diện tích 50 hecta. Tàn tích còn lại của hai tòa cung điện cũng đã được phát hiện.[12]

Bắt đầu từ giai đoạn nửa sau của vương triều thứ 12, một nhóm những cư dân người Canaan đã bắt đầu định cư ở phía đông đồng bằng châu thổ sông Nile. Họ cuối cùng đã thiết lập nên vương triều thứ 14 tại Avaris vào khoảng năm 1805 TCN hoặc khoảng năm 1710 TCN. Bằng cách đó, những cư dân châu Á này đã thiết lập quyền bá chủ đối với phần lớn khu vực đồng bằng châu thổ, ngăn cách các vùng lãnh thổ này ra khỏi ảnh hưởng của vương triều thứ 13, mà vào lúc này đã kế tục vương triều thứ 12.[13]

Thời kỳ Chuyển tiếp Thứ Hai

Một làn sóng thứ hai của những cư dân châu Á gọi là người Hyksos (xuất phát từ Heqa-khasut, "các vị vua của những vùng đất ngoại quốc" như cách người Ai Cập gọi những vị thủ lĩnh của họ) di cư đến Ai Cập và tàn phá trung tâm quyền lực của người Canaan ở Avaris, rồi bắt đầu vương triều thứ 15 ở đó. Các vị vua Hyksos giành được thế thượng phong ở vùng Hạ Ai Cập vào đầu thời kỳ Chuyển tiếp thứ hai (1657-1549 TCN).[14] Khi người Hyksos chiếm được Memphis trong hoặc một thời gian ngắn ngay sau triều đại của Merneferre Ay (khoảng năm 1700 TCN), các vị vua của vương triều thứ 13 đã bỏ chạy về phía nam tới Thebes và nó đã được khôi phục làm kinh đô của vương quốc.[15]